Eindelijk begint het besef door te dringen. In Nederland heeft de heer
Teulings gisteren veel verstandig dingen gezegd, zoals over de Griekse
schuld:
“CPB-directeur: we krijgen geld Griekenland niet terug”
Je kan klagen wat je wilt, maar de Griekse situatie is duidelijk, het
schuldprobleem is te groot: ‘Je krijgt het niet terug door het niet kwijt te
schelden.’ En als je dan de Euro in stand will houden, dan moet je
afschrijven.
Griekenland geval apart
Natuurlijk zal je als kritiek hierop zijn dat dit het belonen van slecht
gedrag is, moral hazard etc. Maar dat is na alle opgelegde maatregelen en de
veroorzaakte extra ellende moeilijk vol te houden. En het argument is,
hoewel politiek en wellicht economisch onwenselijk, ook omkeerbaar: die
buitenlandse banken hadden nooit zoveel moeten uitlenen aan die dubieuze
debiteur.
Maar belangrijker zou het inzicht zijn dat Griekenland een geval apart is, in
die zin dat de fraude daar ongekend was. Iets wat niet geldt voor de overige
periferielanden. En daar is het ‘moral hazard’ bezwaar helmaal niet op zijn
plaats: het huis staat in brand, en de brandweer moet blussen. En de ECB of
de EU zou die brandweer moeten zijn. Zo zie ik de opmerkingen van Teulings
over het verschil tussen de V.S. en de EU.
Akkoord over Grieken?
Terug naar de Grieken: vandaag komt er hopelijk een akkoord.
“Euro Ministers Take Third Swing at Clearing Greek Payment – Euro-area
finance ministers try for the third time this month to clear an aid payment
to Greece and forge a blueprint to keep the country a solvent member of the
currency bloc. Finance chiefs from the 17-member single currency return to
Brussels today, less than a week after an all-night meeting failed to yield
agreement and days after a European Union summit broke up without a proposed
seven-year budget. At stake at the euro meeting is the continuation of a
three-year mission to return Greece to financial health.” De
kans is groot dat er inderdaad een afschrijving komt:
“ECB,
IMF Pushing for Greek Debt Write-Off, Der Spiegel Says”
“
Euro-Zone Finance Ministers Considering Greece 'Haircut' in 2015 – Report”
Maar het probleem blijft de houding in Duitsland – en Finland, Oostenrijk en
Nederland? – “No
Greek debt writedown in next rescue package: ECB΄s Asmussen”
Maar: onder druk wordt alles vloeibaar, en zelfs Weidmann was anderhalve week
geleden bereid de mogelijkheid van een schuldafstempeling te overwegen: “ECB's
Weidmann says Greece would have to earn haircut” .
Weidmann zal ook beseffen dat dit de enige manier is om de Euro intact te
laten, wellicht na geluiden uit het eigen land: “Merkel
Adviser Says End of Euro Is a ‘Conceivable Option’: WiWo -- Bofinger:
Euro-Aus ist denkbare Option - Der Wirtschaftsweise Peter Bofinger
bezeichnet das Ende des Euro und die Rückkehr zu nationalen Währungen als
eine „denkbare Option", sollte Europa seinen Sparkurs fortsetzen und damit
die Rezession in den südeuropäischen Krisenländern noch verstärken.
"
In het artikel is Bofinger overigens nog wat stelliger: „Ohne einen
grundlegenden Strategiewechsel wird der Euro die nächsten Jahre weder
ökonomisch noch politisch überleben“
En dat is het grote risico voor de markten volgend jaar. Los van de
economische voor- en nadelen van de Euro (in de euro blijven heeft ook hoge
kosten), kan je denk ik de schok van een break-up voor het bankensysteem
moeilijk overschatten. In Duitsland spreekt men nu al van een Faustiaans
pact tussen staten en banken, maar zelfs zonder die vergelijking moge
duidelijk zijn dat er grote verbanden bestaan.
De
verkiezingsuitlag in Catalonië belooft dan ook spannende tijden –
al heeft Mas verloren, ik zou de roep om een referendum niet willen
uitsluiten. Al zal ook dit nieuws waarschijnlijk over het jaareinde getild
worden.
Jacob Jurg is verbonden aan AFS en
verantwoordelijk voor nieuws en research. De informatie in deze column bevat
geen individueel beleggingsadvies of aanbeveling tot het doen van bepaalde
beleggingen.
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl